آرتروز از جمله بیماری‌هایی است که در سنین بالا بروز می‌کند، اما گاهی اضافه وزن، عدم تحرک، نشستن‌های طولانی‌مدت و سبک زندگی ناسالم می‌تواند منجر به کاهش سن ابتلا به این بیماری شود. روش‌های مختلفی برای درمان آرتروز وجود دارد اما هیچ درمانی بهتر از پیشگیری نخواهد بود. آرتروز یک بیماری مفصلی است و در نتیجه می‌تواند هر بخشی از بدن که دارای مفصل است را درگیر کند. در ادامه به روش‌های درمانی اشاره می‌کنیم که علاوه بر تسکین درد، به تسریع فرآیند بهبودی نیز کمک خواهند کرد.
آرتروز چیست؟
آرتروز یا آرتریت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن مفصلی و به مفهوم التهاب مفاصل است. بدن انسان در برابر آسیب‌ها و بیماری‌ها، واکنش‌های مختلفی نشان می‌دهد، این واکنش‌ها شامل ورم، درد، خشکی، گرفتگی و التهاب است.
زمانی که التهاب بدن برای مدتی طولانی درمان نشود یا به صورت مکرر تشدید شود، منجر به بروز آسیب به دیگر بافت‌های بدن خواهد شد. آرتروز از جمله بیماری‌های التهابی است که در طولانی‌مدت غضروف‌ها را تجزیه کرده و شرایط را برای ساییده شدن استخوان‌ها روی هم فراهم می‌کند.
علائم آرتروز زانو
بیماری آرتروز می‌تواند هر مفصلی از بدن را درگیر کند اما بیشتر در مفاصل دست، شانه، گردن، ستون فقرات، زانو و پا بروز می‌کند.علائم آرتروز پا می‌تواند به صورت کاملاً ناگهانی یا به مرور زمان ایجاد شود و تمام علائم برای انواع آرتروز شامل موارد زیر خواهند بود:
تورم در محل درگیر: این نشانه در برخی از انواع آرتروز بروز کرده و در نتیجه پوست ناحیه مفصل آسیب‌دیده بیمار، متورم، قرمز و گرم خواهد شد.
خشکی یا سفتی مفاصل درگیر: خشکی یا سفتی مفاصل معمولاً صبح‌ها نمایان شده و در برخی موارد پس از رانندگی و نشستن‌های طولانی و ورزش سنگین بروز می‌کند.
درد: درد در محل درگیر می‌تواند موقتی یا مداوم باشد.
اختلال یا محدود شدن دامنه حرکت مفاصل: مفاصل درگیر آرتروز خشک و سفت شده و به این ترتیب دامنه حرکت فرد کاهش پیدا می‌کند.
برای درمان آرتروز چه باید کرد؟
آرتروز از جمله بیماری‌هایی است که می‌تواند یکی یا همه مفاصل بدن را درگیر کند، بنابراین آشنایی با روش‌های درمان، میزان درد را تسکین داده و فرآیند بهبود را تسریع خواهد کرد.
درمان آرتروز گردن
روش‌های غیرجراحی برای درمان آرتروز گردن به شرح زیر هستند:
فیزیوتراپی: از متداول‌ترین روش‌ها برای درمان آرتروز گردن، فیزیوتراپی است. فیزیوتراپی گردن معمولاً بین 6 الی 8 ماه به طول می‌انجامد.
استفاده از گردنبند طبی: گردنبند طبی حرکات گردن را محدود کرده و در نتیجه به کاهش فشار و استراحت عضلات کمک می‌کند.
داروهای شُل‌کننده عضلات: در شرایطی که آرتروز گردن منجر به بروز اسپاسم‌ها و گرفتگی‌های عضلانی دردناک شود، پزشک داروهای شُل‌کننده عضلات مانند کاریزوپرودول و سیکلوبنزاپرین را تجویز خواهد کرد.
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی یا NSAIDs: داروهای ضدالتهاب معمولاً شامل ایبوپروفن، استامینوفن و ناپروکسن هستند که در مرحله اول درمان دارویی توسط پزشک تجویز خواهند شد. بنابراین اگر فرد به این داروها واکنش مثبتی نشان ندهد، پزشک داروهای مسکن دیگری را تجویز خواهد کرد.
تزریق استروئید: این روش برای مدت کوتاهی می‌تواند دردهای ناشی از آرتروز گردن را تسکین دهد.
کمپرس گرم و سرد: می‌توانید با استفاده از کمپرس سرد و گرم، ماساژ و برخی دیگر از روش‌های درمانی موضعی، اندکی از علائم آرتروز گردن را کاهش دهید.
درمان آرتروز آرنج دست و شانه
یکی از متداول‌ترین روش‌ها برای درمان آرتروز دست و شانه، انجام حرکات کششی، استفاده از کمپرس گرم و آب‌درمانی است.
فیزیوتراپی: حرکات اصلاحی، حرکات کششی و تقویتی عضلات را طبق دستور پزشک یا در مرکز فیزیوتراپی انجام دهید.
کمپرس آب‌گرم و سرد: با استفاده از کمپرس آب‌گرم به مدت چند دقیقه مفاصل منقبض شده شانه یا آرنج دست را شُل کرده و سپس ماساژ دهید تا درد تسکین پیدا کند. پس از انجام هر نوع فعالیتی که منجر به ورم و التهاب در ناحیه شانه می‌شود، برای 15 الی 20 دقیقه از کمپرس سرد یا یخ استفاده کنید.
داروهای مسکن و ضدالتهاب غیر استروئیدی: داروهای مسکن مانند تیلنول، استامینوفن و داروهای مسکن موضعی مانند وینترگرین و اکالیپتوس برای کاهش درد مفید هستند. داروهای ضدالتهابی مانند آسپرین، ناپروکسن، سلبرکس و ایبوپروفن توسط پزشک تجویز می‌شوند.
تزریق دارو: از جمله داروهای تزریقی برای کاهش التهاب و تسکین درد می‌توان به داروهای استروئید و اسید هیالورونیک اشاره کرد. استروئیدها معمولاً به مفصل آکرومیوکلاویکولر یا مفصل گلنوهومرال تزریق می‌شوند.
اوزون تراپی: تزریق اوزون برای درمان آرتروز مزمن شانه استفاده شده و با افزایش سطح اکسیژن بافت درگیر، به تسریع فرآیند درمان کمک می‌کند.
درمان آرتروز پا
آرتروز پا بیشتر ناحیه مچ، میان انگشتان پا و مچ پا، انگشت بزرگ پا و پشت پا را درگیر خواهد کرد. روش‌های درمان این بیماری به شرح زیر هستند.
آب درمانی: آهسته قدم زدن در استخر یکی از روش‌های مؤثر در تسکین درد و کاهش علائم آرتروز است.
مصرف داروهای مسکن: از جمله داروهای مسکن برای کاهش درد ناشی از آرتروز پا می‌توان به زامادول و زیدول اشاره کرد. در برخی موارد پزشک متخصص داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی نیز تجویز خواهد کرد.
تزریق ازون: با تزریق ازون در محل درگیر، میزان التهاب کاهش پیدا کرده و فرآیند رشد غضروف بهبود پیدا خواهد کرد، به این ترتیب از پیشرفت آرتروز پا جلوگیری می‌شود.
تزریق کورتیکواستروئید: کورتیکواستروئید نوعی داروی ضدالتهابی است که به مدت چند ماه دردهای ناشی از آرتروز پا را کاهش خواهد داد.
استفاده از لوازم طبی مانند بریس و ارتز: لوازم طبی مانند بریس و ارتز از جمله تجهیزات کمک درمانی هستند که حرکت پا را کنترل و محدود کرده و به این ترتیب به تقویت عضلات ناحیه درگیر کمک خواهند کرد.
درمان آرتروز فک
روش‌های زیر بهترین درمان برای آرتروز فک هستند.
کمپرس گرم: هر روز به مدت 10 دقیقه کمپرس آب‌گرم یا سرد روی ناحیه فک و شقیقه قرار دهید.
نرمش‌های کششی: مطابق دستور دندانپزشک، حرکات کششی مانند کشیدن فک پایین به سمت جلو و عقب را انجام دهید.
داروهای ضدالتهاب: پزشک متخصص برای کاهش التهاب و تسکین درد، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی تجویز می‌کند.
جویدن و خمیازه کشیدن: در زمان خمیازه کشیدن و جویدن غذا، فک خود را به آرامی حرکت دهید.
اصلاح عادات غذایی: از خوردن و جویدن غذاهای سفت خودداری کرده و لقمه‌های غذای خود را کوچکتر کنید.
محافظ دهان یا Night Garde: برای جلوگیری از ساییده شدن و فشردن دندان‌ها روی هم (در طول شب) از محافظ دهان استفاده کنید.
تزریق استروئیدها: تزریق استروئید و اسید هیالورونیک می‌تواند برای مدتی درد را تسکین دهد.
درمان آرتروز ستون فقرات
این نوع از آرتروز می‌تواند تمام ستون فقرات را درگیر کند و در نتیجه منجر به فرسایش دیسک‌های بین مهره‌ای و ساییدگی استخوان‌ها شود.
داروهای ضدالتهاب: داروهای غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و استروئید خوراکی میزان درد را کاهش خواهند داد.
تزریق دارو: داروهای کورتیکواستروئید و دیگر مخدرهای ملایم، برای مدتی درد را کاهش خواهند داد.
فیزیوتراپی، ماساژ درمانی و آب‌درمانی: این روش‌ها باعث اصلاح حرکت ستون فقرات شده و فشار را از روی مفاصل درگیر برمی‌دارند.
ازون‌تراپی: با تزریق ازون در ناحیه درگیر، روند آسیب و فرسایش مفاصل متوقف شده و درد کاهش پیدا می‌کند.
تزریق PRP: PRP نوعی پلاسمای غنی از پلاکت است که کاهش سریع درد و ترمیم بافت‌های آسیب دیده کمک می‌کند.
درمان آرتروز زانو
روش‌هایی که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم برای تسکین درد و کمک به فرآیند درمان بسیار مفید هستند. اما در نظر داشته باشید که کاهش وزن و تقویت عضلات چهار سر ران بهترین روش برای درمان آرتروز زانو است چرا که میزان بار و فشار وارده به زانو را کاهش خواهد داد.
گرما و سرما درمانی: در این روش کمپرس گرم را به مدت 20 الی 30 دقیقه روی موضع درگیر قرار دهید تا از میزان التهاب کاسته شود. کمپرس سرد نیز با تنگ کردن رگ‌های خونی منجر به کاهش التهاب ناشی از آرتروز زانو خواهد شد.
الکترو درمانی: تحریک الکتریکی اعصاب زانو از طریق پوست یا الکترودرمانی تأثیرات مثبت زیادی روی کاهش درد ناشی از آرتروز زانو و همچنین بهبود حرکات زانو دارد.
تزریق ازون: با تزریق ازون جریان یافتن خون به بافت‌های آسیب‌دیده بهتر شده و در نتیجه به بهبود هر چه سریعتر آنها کمک می‌کند. از طرفی ازون سطح اکسیژن خون را افزایش داده و در نتیجه حجم اکسیژنی که به بافت‌های آسیب‌دیده منتقل می‌شود بیشتر خواهد شد.
زانوبند طبی:زانو بند طبی، فشار و بار روی مفصل زانو را کاهش داده و با تغییر زاویه زانو به حالت استاندارد، دردهای ناشی از آرتروز زانو تسکین پیدا می‌کند و از طرفی از پیشرفت بیماری نیز جلوگیری خواهد شد.
تزریق دارو: داروهای استروئیدی و اسید هیالورونیک (هیالورونیت) قابلیت روان‌کنندگی مفصل زانو را داشته و حرکات آن را روان‌تر خواهد شد.
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): داروهای ضدالتهابی مانند استامینوفن، ایبوپروفن، سلبرکس، بازدارنده‌های انتخابی آنزیم سیکلواکسیژناز و ... می‌توانند به تسکین درد ناشی از آرتروز زانو کمک کنند.
کاهش وزن و تقویت عضلات چهار سر ران: با کاهش وزن و تقویت عضلات ران، میزان فشار وارده روی مفصل زانو کاهش پیدا کرده و در نتیجه دردهای ناشی از آرتروز زانو تسکین پیدا می‌کنند.
برای درمان آرتروز روش‌های غیرجراحی و جراحی زیادی وجود دارد که استفاده از آنها به نوع آرتروز، میزان پیشرفت آن، توان جسمی بیمار و سن او بستگی دارد. همواره بهترین روش درمان، پیشگیری است و بنابراین پیشنهاد می‌کنیم با تغییر سبک زندگی خود از ابتلا به انواع آرتروز جلوگیری کنید. برای پیشگیری از ابتلا به آرتروز چه تغییراتی در سبک زندگی خود داده‌اید؟